بیماری نوروپاتی در سالمندان

در لغت نورو به معنی نورون یا عصب و پاتی به معنی آسیب می باشد. هنگامیکه به علت های مختلف و گوناگون رشته های عصبی بدن آسیب می بیند این بیماری، برای اشخاص مبتلا مشکلاتی را به وجود می آورد و گاهی منجر می شود که سالمند از عرصه اجتماعی شود شود. تظاهرات بالینی بیماری، در اشخاص و سالمندان با هم متفاوت است و علائم در تمام بیماران به هم شبیه نیست. به این خاطر که درگیری عصبی در آنها ممکن است متغیر باشد. در بیماری باید درمان و علائم متوقف شود. هر گونه کوتاهی خانواده و پرستار سالمند در این زمینه می تواند به ناتوانی در او منجر شود.

نوروپاتی یک بیماری اعصاب محیطی است، اعصابی که وارد نخاع و مغز شده شامل خود مغز و ساقه آن است یا از آنها خارج می ‌شود. اعصابی را که وارد می‌ شود، حسی و آنهایی را که خارج می ‌شود، را حرکتی می‌ گوییم. هر کدام از اینها اگر به تنهایی یا باهم صدمه ببینند، می ‌توانند در حس و حرکت بیمار اختلالاتی پدید آورند.

دلایل بیماری نوروپاتی

این بیماری به دلایل مختلفی به وجود می آید که از مهم ‌ترین آنها به بیماری‌های متابولیکی می توان اشاره کرد و سردسته آنها بیماری دیابت نامیده می ‌شود. از بیماری‌های دیگر که علت این بیماری هستند می ‌توان کم‌ کاری تیروئید، بیماری‌های روماتیسمی، عروقی و کم‌خونی ‌ها به خصوص در افراد سالمند نام برد. برخی از ویروسها هم می توانند باعث بیماری نوروپاتی شوند. یکی از این ویروس‌های خطرناک زوناست. نوع دیگر سندرمی به نام سندرم گیلن‌باره است. علت این بیماری هنوز بدرستی مشخص نیست، ولی بیشتر بعد از ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی مشاده می‌شود.

در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی اشتباهی به اعصاب بدن حمله  کرده و آنها را خراب می ‌کند. البته مواد شیمیایی مانند داروهای شیمی ‌درمانی، بعضی داروهای بیماری سرطان، در به وجود آمدن این بیماری دخیل هستند ، اما با همه امکانات و دانش در پزشکی هنوز در بعضی موارد پاسخ مناسب دلیل بیماری را نمی توان ارائه کرد.

علایم بیماری نوروپاتی

علائم بیماری، متفاوت و به درگیری نوع عصب  بستگی دارد. در صورتی که اعصاب حرکتی در سالمندان درگیر شده باشد بیمار دیگر قادر به انجام اعمال حرکتی خود نخواهد بود، یعنی قدرت عضلات کم شده و منجر می شود که بیمار در راه رفتن  دچار مشکل شود یا  نتواند با دست چیزی را بردارد و حتی گاهی نمی ‌تواند دست را حرکت دهد.

اختلال در اعصاب حسی به کاهش حس لمس منجر می‌شود و بیمار با اعتراضاتی مثل مورمورشدن یا گزگزشدن دست و پا مراجعه می‌کند و گاه بی ‌حسی بقدری پیشرفت می کند که سوختن پا را متوجه نمی ‌شود. این حالت در بیماران دیابتی زیاد دیده می شود. اختلال در اعصاب اتونوم یا خود مختار باعث مشکلاتی در عملکرد قلب، مثانه و دستگاه گوارشی خواهد شد.

شاهدات بالینی پزشک

هنگامیکه پزشک بیمار را معاینه می کند قدرت اندام‌ های انتهایی دچار ضعف است و بیمار براحتی نمی‌ تواند انگشت ما را فشار دهد. در این هنگام تستی انجام می ‌دهیم که نشان دهنده این است که رفلکس‌های رتری کم شده یا از بین رفته است. در مواردی که اعصاب حسی  در سالمندان درگیر شده باشد، تست حسی انجام می شود. به این روش که یک سوزن را به آرامی روی دست یا پای بیمار فشار می ‌دهیم تا میزان حس او را مشاهده کنیم. در این بیماران واکنشی به تماس جسم نوک تیز دیده نمی ‌شود.

مشکلات احشایی در بیماران

در گرفتاری‌های احشایی با شرح‌ حال گرفتن از بیماران بررسی شده وتشخیص داده می شود و تست خاصی برای آن وجود ندارد. این بیماران معمولا از یبوست، اسهال، اختلال در بلع، بی ‌اختیاری یا احتباس ادراری، تعریق غیرعادی، احساس پری یا از دست دادن اشتها و نوسانات فشار خون رنج می ‌برند. این مشکلات به خاطر گرفتاری اعصاب اتوماتیک یا اتونوم بدن است.

نوروپاتی کانونی

علائم نوروپاتی کانونی به شکل ناگهانی به وجود آمده و ممکن است با کم شدن دید ، دوبینی، کم شدن شنوایی یا بی‌حسی یک طرفه  در سالمندان بروز کند. در صورتی که عصب گرفتار شود به آن مونو نوروپاتی گفته می شود و اگر دو یا چند اعصاب گرفتار شود به آن چند نورو پاتی می ‌گویند. دربیماران دیابتی، بیشتر مواقع درگیری مونو نوروپاتی است و در آن عصب هفت آسیب می‌بیند.

درمان بیماری نوروپاتی

درمان آن به خاطر ایجاد کننده بیماری برمی ‌گردد. در سندرم گیلن باره که به دنبال بیماری عفونی به وجود می آید در صورتی که بیماری خیلی شدید باشد می ‌توان خون را تصفیه یا آنتی ‌بادی تزریق کرد یا از داروهای کمکی دیگر برای کنترل بیماری استفاده کرد. در دیگر موارد مانند بیماری‌های روماتیسمی، کم‌ خونی و اسکولایتیز با درمان مناسب و به‌ موقع، علائم بیمار از میان می ‌رود و در سندرم تونل کارپل یا تصادفاتی که به قطع عصب منجر شده، جراحی ضرورت می ‌یابد.

درد

بعضی از بیماران با درد‌های شدید دست و پنجه نرم می ‌کنند. سندرم گیلن باره درد شدیدی دارد. در دیابتیک‌ ها نیز این درد را مشاهده می ‌کنیم. گاهی جابه‌جایی دیسک گردن یا کمر نیز باعث نوروپاتی می‌ شود که درد‌های فوق‌العاده وحشتناک و غیر قابل تحملی برای بیمارمخصوصا در سالمندان دارد . در این موارد هر چه سریع ‌تر باید درمان مناسبی ازطریق جراحی یا درمان دارویی مناسب مانند تجویز مسکن انجام شود.

فیزیوتراپی کمک ‌کننده است

فیزیوتراپی برای بیماران وسالمندانی که دچار سندرم گیلن باره، دیابت یا جابه‌جایی دیسک هستند، بسیار مفید است. فیزیوتراپی به ترمیم عصب کمک می ‌کند و عضلاتی را که به دلیل فعال نبودن دچار آتروفی شده است به حالت عادی و اولیه خود برمی ‌گرداند.

توصیه‌ ها

هر بیماری که دچار اختلال در حرکات دست و پا یا بی‌ حسی در نقطه‌ ای از بدن آنها وجود داشته باشد، باید به متخصصان مغز و اعصاب یا نورولوژیست مراجعه کند.هر چه سریعتربرای درمان اقدام شود از بدتر شدن نوروپاتی در بیماران پیشگیری می شود. در ویزیت بیمار نوعی تست به نام ای‌ان‌جی به‌ عمل می ‌آید که در آن سرعت هدایت عصبی سنجیده و عصب درگیر شناسایی می ‌شود.

نوروپاتی قابل درمان است.در مواردی که ژنتیک و ارث دربه وجود آمدن بیماری دخالت دارد نیز می ‌توان بیماری را مهار کرد یا با آموزش‌های لازم، کاری کرد که بیمار صدمات کمتری ببیند.

این بیماری در افراد دیابتی شایع‌ تر است و بیشتر بیماران نسبت به آن آگاه نیستند. همه بیمارانی که دچار بی‌ حسی در پاهای خود هستند، باید مراقب باشند. اگر بیمار دیابتی دچار سوختگی یا خراشی در پای خود شود، امکان دارد به قطع عضو بیمارمنجر شود.

موسسه پرستاری مهرگان

پرستار بچه