سلامت جنسی در کودک

امروزه یکی از سخت ترنی مراحل فرزندپروری آموزش سلامت جنسی به کودکان است که خود والدین و پرستار به خاطر آشنا نبودن با ظرافت های این مسئله یا در بعضی موارد با آموزش های زودرس و شتابزده خود یا با تاخیر و پنهان کاری در خصوص این موضوع به سلامت کودکان صدمه می زند. در این مقاله سعی داریم شما را با کلیدهای تربیتی در مورد این موضوع  آشنا کنیم که بتوانید به راحتی از عهده این مهم  برآیید.

در این زمینه رایج ترین خطایی که اغلب والدین و پرستار کودک مرتکب می شوند این است که درباره مسائل جنسی با کودک حرف نمی زنند. والدین یا پرستار کودک که با کودک سر و کار دارند باید متوجه اهمیت این آموزش باشند و به این باور برسند که مخفی کاری و سرکوب کنجکاوی های جنسی کودک آسیب زیادی میزند. کودک عموماً در این زمینه کنجکاوی دارد  و در واقع این موضوع لازمه رشد سالم و طبیعی کودک می باشد، در صورتی که والدین به این موضوع توجه نکنند می تواند به جنبه های جنسی تبدیل شود و در نهایت زمینه های انحراف اخلاقی را در کودک ایجاد کند. پدران و مادران می توانند با تربیت جنسی درست در پیدایش حس های خوبی مانند زیبایی دوستی، هنر عشق ورزیدن، محبت، صمیمیت و ایثار و فداکاری نقش مهمی ایفا کنند.

آموزش مسائل جنسی به کودک را از خانه شروع کنید

کودک باید هر مهارتی را ابتدا در خانه و به کمک والدین یا دیگر اعضای خانواده تمرین کند و بیاموزد ، چرا که کودکان برای موفقیت در بزرگسالی  به این مهارت های ضروری نیاز دارند. اگر ارزش های اخلاقی سالم را در کودکان پرورش ندهیم هنگام بزرگسالی در تصمیم گیری های مهم خود دچار مشکل می شوند چرا که نقش جنسی دربرگیرنده تمام رفتارهایی است که با مرد بودن یا زن بودن فرد در ارتباط است. از یاد نبرید که شما اولین معلم کودک در زمینه مسائل جنسی هستید و تأثیر زیادی روی رفتار کودک و عزت نفس او خواهید گذاشت ، حتی کودک از لحظه تولد با الگوبرداری از شما در حال یادگیری می باشد و در بسیاری از موارد والدین متوجه چشم های تیزبین کودک کنجکاو خود نمی شوند.

  بهترین زمان آموزش مسائل جنسی به کودک

بعضی از والدین تا زمان بلوغ کودک و زمانی که تغییرهای آشکار جسمی او مجبورشان کند درباره جنسیت با او حرف نمی زنند، بعضی هم این کار سخت را به معلمبن در مدرسه واگذار می کنند، اما آیا کلیه کودکان که در یک کلاس هستند درک جنسیتی یکسانی دارند؟ یا اصلاً  آیا همه معلمین در مدارس در خصوص ارائه این اطلاعات به کودکان دوره ای دیده اند؟ در این زمینه کودکان از رسانه ها یا همسالان خود اطلاعاتی درباره جنسیت به دست می آورند و اگر شما نتوانید با مهارت ارتباطی و فن گفت و گوی سالم که لازمه برقراری روابط بین فردی است به کودک آموزش دهید در قدم اول خودتان لطمه خواهید خورد چرا که اولین رابطه سالم باید بین شما و کودک شکل بگیرد.اگر امروز که کودک خردسال است فضای مناسب گفت و گو چه درباره جنسبت، چه مسائل دیگر به وجود نیاید، در دوره بلوغ و نوجوانی نیز نخواهید توانست چنین فضای ارتباطی ای بین خودتان  کودک ایجاد کنید و توصیه ها و راهنمایی های لازم را داشته باشید.

در مورد این موضوع حد و مرز مشخص کنید

اگر در مورد این موضوع واژه خصوصی بودن را به کار ببرید کودک فکرمی کند درباره این موضوع خصوصی می تواند با افرادی که دوست دارد صحبت کند، اما باید به کودک پیش دبستانی خود بگویید این موضوعات خصوصی را با شما که والدینش هستید مطرح کند نه کودکان دیگر و حتی دوستانش. کودک باید متوجه شود که غیر از شما بقیه در این مورد این موضوع غریبه هستند. در باره این موضوع نقش بازی کنید، قصه تعریف کنید و خلاصه اینکه نه با هیجان بلکه متناسب با ویژگی های شخصیتی کودکتان با او در این باره صحبت کنید و اطلاعات بدهید تا بداند می تواند همیشه با خیال راحت سوالاتش در باره این موضوع را از شما بپرس.

کودک نباید در مورد مسائل جنسی احساس شرم کند

می توانید آموزش در باره این مسائل را از سنین پائین و همزمان با آموزش توالت رفتن به کودکان بیاموزید در این زمان بهتر است که مفهوم خصوصی بودن اعضای تناسلی را به کودک آموزش دهید. اغلب بچه ها قبل از مدرسه رفتن به خوبی این عبارت خصوصی بودن را می پذیرند. فراموش نکنید نباید روی اعضای تناسلی کودک اسامی ای که بار منفی یا شرم آور دارند بگذارید، نگویید: برو عیب تو بپوشون. هنگامیکه که کودک برای شناخت بدنش به ناحیه تناسلی اش دست میزند هیجانی نشوید و واکنش تندی نشان ندهید.همان طور که او دستش را در چند ماهی با کنجکاوی نگاه می کرد و می شناخت یا به گوشش دست می زد و ناخن های خود را با کنجکاوی می شناخت، اجازه دهید این عضو خود را هم بشناسد اما با پرت کردن حواس او می توانید مانع از لمس بیش از حد و تجربه حس خوشایند آن شوید چرا که برخی از بچه ها به دلیل آرامش گرفتن امکان دارد دوباره به خصوص در مواقعی که به آرامش نیاز دارند مانند زمان خواب، آلت تناسلی خود را لمس کنند.

گاهی کودک با موی مادر یا موی خودش بازی می کند یا شست خودش را می مکد تا آرام شود پس دقت کنید این ۲مثل هم می باشد؛ از گذاشتن اسامی منفی مانند خودارضایی و… جدا پرهیز کنید و کودک را بی جهت اذیت نکنید، اگر شما با رفتار نامناسب و واکنش تند او را حساس نکنید این تجربه و دوره شناخت سپری خواهد شد.

 کودک تا ۶سالگی باید بتواند  :

-          با والدین خود در مورد جنسیت صبحت کند و سوال بپرسد.

-          نام درست عضو تناسلی خود را بداند البته به زنان کودکانه

-          کودکان باید بدانند نوزادان از شکم مادر جایی به نام رحم می آیند و نوزاد خریدنی نیست که از مغازه یا بیمارستان تهیه شود.

-          معنی رفتن به جای خصوصی برای عوض کردن لباس را بدانند.

والدین و پرستار کودکان زیر ۶سال باید بدانند :

-          پیش از هر پاسخی از کودک در این مورد بپرسند که «خودت چه فکر می کنی؟ چی شد که این سوال ها به ذهنت رسید؟»

-          اطلاعات جنسی را کوتاه، واضح و در حد درک بچه بدهند.

-          برخی اوقات می توانند با یک بله یا خیر، پاسخ مد نظر کودک را بدهند. خاطره جالب مادری که پسر ۴ساله اش دوان دوان از حیاط به خانه می آید و می پرسد: «مامان من از کجا آمده ام؟» فراموش نکنید. او ابتدا هل می شود اما بر خود مسلط می شود و با تکرار سوال کودک می پرسد: «منظورت چیه تو از کجا آمدی؟» و پسرک ادامه می دهد که بچه همسایه گفته ما از شهر همدان آمده ایم تو از کجا آمدی؟

-          از تفاوت بین 2 جنس با خبر باشند. بعنوان مثال اندام تناسلی جنس مختلف تفاوت دارد و ... معنی تماس بد و خوب و سوء استفاده جنسی را بداند و اجازه ندهد کسی با رفتارش او را اذیت کند.

برای بچه ها در این سن یکی- دو جمله کافی است. یادتان باشد روند آموزش تدریجی است. با بزرگ تر شدن کودک می توانید کم کم با توجه به درک او اطلاعات تکمیلی و با مرور حرف های قبل چند نکته جدید را هم آموزش دهید. به این ترتیب تا ۹سالگی کودک باید درباره سوالاتی مانند نوزادان از کجا می آیند، چطوری می روند تو دل مامان و چطور بیرون می آیند، چیزی شنیده باشد.

موسسه پرستاری مهرگان

پرستار سالمند