سندرم روده‌ تحریک ‌پذیر در کودکان

یکی از اختلال های عملکردی دستگاه گوارش سندرم روده تحریک پذیر است، یعنی مشکلات ایجاد شده دراثر تغییرات در روش عملکرد سیستم گوارش است. اگرچه سندرم روده تحریک پذیر بیشتر در بزرگسالان بوجود می آید، ولی کودکان هم می ‌توانند این وضعیت را تجربه کنند بطوریکه کودکان مبتلا به اختلال عملکردی گوارشی علایم مکرری دارند، اما دستگاه گوارش کودکان آسیب نمی ‌بیند.

در واقع IBS بیماری نیست، بلکه گروهی از علایم است که با یکدیگر همراه می‌شوند شایعترین علایم IBS شامل درد یا ناراحتی شکمی همراه با اسهال، یبوست یا هر دو مورد است. زمانی می‌ توان انتظار سندرم روده‌ تحریک‌ پذیر را در یک کودک در حال رشد داشت که درد یا ناراحتی شکمی را یک بار در هفته حداقل به مدت دو ماه بدون هیچ گونه بیماری یا آسیب ‌هایی که می ‌تواند باعث درد شود، تجربه کند. درد یا ناراحتیIBS امکان دارد با تغییر در قوام مدفوع یا تغییر در تعداد دفعات حرکات روده تحریک شود.

شیوع سندرم روده‌ تحریک‌ پذیر در کودکان

درد شکمی روانی ناشی از استرس عاطفی یا اضطراب یک نشانه رایج در کودکان است، اما تحقیقات زیادی در مورد IBS در کودکان وجود ندارد. مطالعات نشان می ‌دهد که بیشتر کودکان مبتلا به درد شکمی مستعد ابتلا به IBS هستند. اطلاعات محدودی در مورد تعداد کودکان مبتلا به IBS در دسترس است. مطالعات قدیمی ‌تر میزان شیوع درد شکمی شایع در کودکان را ۱۰تا ۲۰درصد گزارش کرده است با این حال، این مطالعات IBS را از اختلالات شکمی حاد و سوء‌هاضمه تشخیص نمی‌دهد.

علایم سندرم روده‌ تحریک ‌پذیر در کودکان

علایم IBS شامل درد شکمی یا ناراحتی و تغییرات در عادات روده ‌ای است. علایمدیگر این بیماریدر کودکان عبارتند از:

-          یبوست: دفع مدفوع سخت و خشک دو یا چند بار در طول یک هفته همراه با نیاز به اعمال فشار فراوان حین اجابت مزاج،

-          نفخ شکم،

-          اسهال: دفع مدفوع به صورت آبکی سه یا چند بار در روز و احساس ضرورت دفع فوری مدفوع،

-          دفع موکوس: دفع یک مایع بی رنگ و لزج که توسط روده به جهت محافظت از دستگاه گوارش ساخته شده است،

-          دفع ناکامل: احساس پری رکتوم علیرغم اجابت مزاج،

امکان دارد علائم پس از غذا خوردن رخ دهد. برای تشخیص این سندرم لازم است تا علایم حداقل یک بار در هفته به مدت دو ماه ادامه داشته باشد.

 دلیل سندرم روده‌ تحریک‌ پذیر در کودکان

به طور کلی علل IBS به خوبی درک نشده است. محققان معتقدند ترکیبی از مشکلات جسمی و روانی می‌تواند منجر به IBS شود. علل احتمالی IBS در کودکان عبارتند از:

-          مشکلات روحی و روانی: سندرم روده‌‌ی تحریک ‌پذیر با سلامت یا مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی در کودکان ارتباط دارد.

-          مشکلات پیام رسانی مغزی : سیگنال‌ های بین مغز و اعصاب روده‌ کوچک و بزرگ کنترل روده ‌ها را بر عهده دارند. مشکلات سیگنال‌ های مغز امکان دارد منجر به بروز علایم IBS مانند تغییراتی در عادات حرکتی روده و درد یا ناراحتی شود.

-          حساسیت و تحریک پذیری: کودکان مبتلا به IBS حساسیت بیشتری به درد شکمی نسبت به کودکان بدون IBS دارند. این کودکان پس از خوردن غذا واکنش‌های مختلف نشان می‌دهند.

-          مشکلات حرکتی دستگاه گوارش: امکان دارد حرکات روده کوچک در کودکان مبتلا به IBS طبیعی نباشد. حرکت آرام روده می ‌تواند منجر به یبوست شود و حرکت سریع می‌ تواند باعث اسهال کودک شود. اسپاسم یا انقباضات ناگهانی و قوی عضلات روده می ‌توانند باعث درد شکم شوند. بعضی از کودکان مبتلا به IBS دارای بیش فعالی نیز هستند که افزایش انقباض روده در آن‌ ها در پاسخ به استرس است.

-          رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک: به صورت معمول باکتری‌های کمی در روده‌ی کوچک زندگی می‌کنند. افزایش تعداد باکتری‌ها و یا تغییر در نوع باکتری‌ها در روده‌ی کوچک می‌تواند گاز اضافی تولید کند و همچنین ممکن است باعث اسهال و کاهش وزن شوند. برخی از محققان معتقدند که SIBO ممکن است به IBS منجر شود و برخی مطالعات آنتی‌بیوتیک‌ها را در درمان IBS مؤثر دانسته است. با این حال، مطالعات ضعیف بوده و تحقیقات بیشتری برای نشان دادن ارتباط بین SIBO و IBS ضروری است.

-          گاستروانتریت باکتریال: میزان شیوع ابتلا به IBS در برخی از کودکان مبتلا به گاستروانتریت باکتریایی ـ یک عفونت یا تحریک معده و روده ناشی از وجود باکتری ـ بیشتر است. محققان معتقدند که IBS بعد از ابتلا به بیماری در کودکان اتفاق می ‌افتد. محققان هنوز نمی ‌دانند که چرا گاستروانتریت منجر به IBS در برخی افراد و نه همه می ‌شود.

-          ژنتیک: مطالعات بعمل آمده نشان داده است که IBS  در افراد دارای اعضای خانواده ‌ای با سابقه مشکلات گوارشی رایج است. هنوز علت ژنتیکی این بیماری مشخص نشده است، با این حال علت می ‌تواند شرایط محیطی خانواده یا نتیجه‌ آگاهی زیاد از علایم بیماری ‌های گوارشی باشد.

تشخیص سندرم روده‌ تحریک ‌پذیر در کودکان

برای تشخیص  IBSدر کودکان نیاز است تا کودک تحت یک معاینه‌ فیزیکی قرار بگیرد و اطلاعات لازم در مورد سوابق پزشکی کودک و خانواده نیز از والدین پرسیده شود. سابقه‌ پزشکی شامل سؤالاتی درمورد علایم کودک، اختلالات گوارشی اعضای خانواده، عفونت‌های اخیر، داروهای مصرفی و وقایع مرتبط با شروع علایم است.

 معمولاً زمانی که معاینه فیزیکی هیچ علتی برای علایم کودک نشان ندهد، تست‌ های بیشتر مورد نیاز نیست، هر چند پزشک ممکن است یک آزمایش خون برای بررسی مشکلات دیگر درخواست کند. آزمون‌ های تشخیصی اضافی ممکن است بر اساس نتایج آزمایش غربالگری مورد نیاز باشد. در صورت بروز این علایم یا بیماری‌ ها ممکن است تست‌ های تشخیصی دیگر برای کودکانی با سابقه‌ خانوادگی مورد نیاز باشد.

موسسه پرستاری مهرگان

پرستار بچه