سندرم گیلن باره در سالمندان

 سندرم گیلن باره یکی از انواع فلج‌ های حاد حرکتی است، در این بیماری احساس گزگز و مورمور شدن از کف پاها و نواحی زیر ساق پا شروع می شود و سپس در دست‌ها نیز احساس می‌ شود.

دستور حرکت اندام‌ ها از مغز به نخاع می‌ رسد و عصب دوم پیام را از نخاع می‌ گیرد و به طرف عضله مربوطه حرکت می‌ کند. وقتی که عصب به عضله می ‌رسد مواد شیمیایی به نام نوروترانسمیتر ترشح می ‌شود و پیام عصبی را که از طریق عصب آورده شده از مغز به عضله منتقل می ‌شود. سکته مغزی یک از عوامل فلج حاد حرکتی است که در آن یک طرف بدن یا چهار اندام حرکتی فلج می‌ شود.

درگیری در نخاع، عصب حرکتی، محل انتقال پیام‌های عصبی و یا خود عضله بیمار می‌ تواند باعث فلج در افراد بخصوص در سالمندان شود.

 فلج حرکتی در مغز به دو قسمت عمده تقسیم می‌ شود:

در نوع اول فلج حرکتی به دلیل اختلال در کار سیستم اعصاب مرکزی، مثلا در محل ارتباط مغز به ساقه مغز یا ساقه مغز به نخاع ایجاد می‌ شود و در نوع دوم فلج حرکتی به دلیل اختلال در سیستم عصبی محیطی مانند عصب حرکتی در اندام یا محل اتصال عصب و عضله و یا خود عضلات بروز می ‌کند. به وجود آمدن ضعف یا فلج حرکتی را نوعی حالت اورژانس پزشکی است و گاهی اوقات اختلال حادی به وجود می آید که امکان دارد در مدت چند دقیقه بیمار به دلیل نارسایی تنفسی فوت کند.

بیماری سندرم گیلن باره معمولا دو تا سه هفته بعد از مبتلا شدن به شکل یک بیماری ویروسی مانند آنفلوانزا بروز می ‌کند. ابتدا فرد احساس گزگز و مورمور شدن از کف پاها و نواحی زیر ساق پا کرده و سپس در دست‌ها نیز این حالت احساس می شود. وبعد از این مراحل بیمار احساس ضعف حرکتی می کند که در اکثر وقتها از نواحی اندام تحتانی شروع می شود و به تدریج اندام‌های فوقانی را هم درگیر می ‌کند. در این بیماری در صورتی که به دست‌ها و پاهای بیمار دست بزنیم، از نظر هدایت درک حسی مشکلی ندارند و قادر به تشخیص تحریک حسی است.

ممکن است در این بیماری عضلات تنفسی هم درگیر شود و باعث می شود که بیمار تنفس کامل نداشته باشد ویا عدم توانایی در تنفس کامل بیمار شود. در بسیاری از موارد بیمار دچار فلج یک طرفه صورت هم می ‌شود به طوری که هنگام صحبت کردن یک طرف صورت بی‌ حرکت می ‌ماند. در این بیماران گاهی اوقات فلج از قسمت فوقانی بدن یعنی سر و صورت شروع شده و سپس اندام‌ های فوقانی و در انتها اندام‌های تحتانی فلج می‌ شوند.

تشخیص  بیماری سندرم گیلن باره

بیمارانی که به طور حاد، یعنی در کمتر از شش هفته دچار فلج پیشرونده دو طرفه می ‌شوند، باید توسط متخصص مغز و اعصاب بررسی شوند تا بیماری قطعی تشخیص داده شود.

درمان سندرم گیلن باره

در موارد بسیاری این بیماری خود به خود بهبود می ‌یابد، حتی در صورتی هم که بیماری درمان نشود و فقط با مراقبت مناسب و فیزیوتراپی تنفسی و درمانی می ‌توان  از بیمار نگهداری و مراقبت کرد اما زمانی که اقدامات  درمانی  انجام شود موجب می شود سیر بیماری و طول مدت بستری را کوتاه می ‌کند.

مناسب ‌ترین اقدامات درمانی برای درمان سندرم گیلن باره

مصرف ایمونوگلبولین یکی از اقدامات است که در این روش با توجه به اینکه سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه میلین یا پوشش اعصاب محیطی را تخریب می‌ کند، با تزریق  IVIG، سیستم ایمنی بیمار تصحیح و روند بیماری متوقف شده سیر بهبودی در بیشتر موارد بسیار مطلوب و قابل توجه است.

استفاده از روش پلاسما فرزیس از اقدامات دیگر درمان سندروم گیلن باره است که در این روش با استفاده از دستگاه مخصوص، خون بیمار گرفته می شود و پلاسمای آن که حاوی آنتی بادی‌ها علیه میلین اعصاب هستند، از خون جدا می‌ شود و خون گرفته شده دوباره  به بیمار تزریق می ‌شود. در این روش، در واقع عوامل تخریب‌گر میلین اعصاب از خون بیمار جدا می‌ شود و بیمار سریع ‌تر بهبود می‌ یابد.

روش‌ های درمان نگاهدارنده

فیزیوتراپی و کار درمانی در روزهای اول بیماری بسیار نجات بخش است، این بیماری ذاتا می‌ تواند بسیار بدخیم و حتی کشنده باشد. در بعضی موارد نیز بیمار به بستری در بخش‌ های مراقبت‌های ویژه (ICU) و دستگاه تنفس مصنوعی برای چندین روز احتیاج دارد. به همین دلیل، اقدامات کمکی از قبیل فیزیوتراپی، از به وجود آمدن خشکی در مفاصل و عضلات تنفسی و محیطی و ایجاد زخم بستر جلوگیری می ‌کند.

در بعضی موارد نادر این بیماری ممکن است باعث تخریب کامل تارهای عصبی شده و بیمار تا پایان عمر دچار ناتوانی و فلج کامل شود.

موسسه پرستاری مهرگان

پرستار کودک