بیماری فلج‌ اطفال چیست؟

بیماری فلج اطفال (پولیومیلیت) یک نوع بیماری ویروسی است که در آن ویروس موجب آسیب تعدادی از سلول های نخاع شده و در پی آن تعدادی از عضلات اندام های کودک فلج می شود. این بیماری تا حدود زیادی با انجام واکسن ریشه کن شده است، اما در برخی از کشورها مثل پاکستان و افغانستان همچنان وجود دارد.

طی گزارش به عمل آمده ویروس بیماری می تواند از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا تماس با آب دهان و بینی فرد آلوده وارد بدن کودکان شود. میکروب بیماری بعد از ورود به بدن در گلو پخش شده و از طریق گردش خون یا مایع لنف در بدن حرکت کرده و به سلول های نخاع حمله می کند و سلول هایی را که کار انتقال پیام عصبی مغز به اندام های حرکتی را دارد را نابود کرده و در نهایت حرکت بعضی اعضای بدن مختل شده و فلج می شود.

عوامل خطر فلج اطفال

-         واکسینه نشدن با واکسن فلج اطفال

-         دست زدن به نمونه آزمایش که حاوی ویروس زنده فلج اطفال است.

-         مسافرت به مناطقی که بیماری در آن شایع است.

-         مراقبت از بیماری که ویروس فلج اطفال دارد.

-         اگر پس از تماس با پولیو ویروس، استرس داشته باشید و یا فعالیت های ورزشی انجام دهید منجر به کم شدن قدرت سیستم ایمنی می گردد.

-         افرادی که جراحی لوزه کرده اند.

انواع فلج اطفال

سه نوع عفونت فلج اطفال در کودکان وجود دارد:

1.      بیماری تحت بالینی

2.      عفونت غیر فلج اطفال یا فلج نافرجام

3.      عفونت فلج اطفال

هنگامیکه این بیماری وارد بدن می شود هیچ علامتی ندارد و تقریبا بین 7 تا 14 روز زمان لازم است تا اولین علایم بیماری دیده شود.

این بیماری شبیه آنفلوانزا است و شامل سردرد و گلو درد، تب، استفراغ، مننژیت، احساس خستگی و درد و گرفتگی عضلات کمر، دست و پاها است.

علایم بیماری خود به خود کمتر شده و از بین می روند و در طول یک هفته علایم فلج خود را نشان می دهند که عبارتند از: درد و اسپاسم شدید عضلانی، ضعف شدید بدن بعد از کمی فعالیت، درد و ضعف عضلانی و تحلیل عضلات، حساسیت بیشتر در مقابل کم شدن دمای محیط، مشکلات تنفسی و مشکل در بلع غذا.

شل شدن عضلات در این بیماری بیشتر در اندام های تحتانی دیده می شود. گاهی مواقع عضلاتی که درگیر هستند بهبود می یابند، اما در بیشتر مواقع اندام های آسیب دیده فلج باقی می مانند. به هر صورت وضعیت کودک طی دو سال تثبیت می شود.

تشخیص فلج اطفال

-         وقتیکه بیمار به پشت دراز کشیده است، بلند کردن سر و پایش مشکل است.

-         سفتی پشت

-         سفتی و خشکی گردن کودک

-         مشکل در بلع و تنفس

-         عکس العمل غیر طبیعی

-         مشکل در خم کردن گردن

درمان بیماری فلج اطفال

هدف از درمان فلج اطفال عبارت است از:

-         استراحت کردن

-         گرمای مرطوب برای کم کردن درد و گرفتگی عضلانی کودک

-         کنترل علائم

-         استفاده از دستگاه تصفیه هوا برای نفس کشیدن خوب

-         درمان های فیزیکی مثل آتل و کفش طبی برای جلوگیری از بد شکل شدن عضله و بهبود عملکرد عضله

-         دادن آنتی بیوتیک برای عفونت دستگاه اداری

-         مسکن برای تسکین سردرد، درد عضلانی و گرفتگی عضلات

-         جراحی ارتوپدی برای بهتر شدن قدرت و عملکرد عضله

روند بهبودی فلج اطفال

در بیشتر مواقع اگر مغز و نخاع درگیر نشده باشند، بهبودی کامل صورت می گیرد. ولی اگر مغز و نخاع درگیر شده باشد امکان دارد منجر به فلج شود و در اثر مشکلات تنفسی، بیمار فوت کند. عفونتی که در نخاع یا مغز وجود دارد باعث بیشتر شدن مشکلات تنفسی می شود.

عوارض ناشی از بیماری فلج اطفال

-         پنومونی آسپیراسیون: تنفس مواد خارجی از قبیل: غذا، مایعات و یا بزاق باعث ایجاد التهاب در ریه و راه های هوایی می گردد.

-         نارسایی سمت راست قلب

-         مشکلات ریه

-         عدم تحرک

-         کاردیومیوپاتی: التهاب عضله قلب

-         عفونت دستگاه ادراری

-         ناتوانی و بد شکل شدن فصل ران، قوزک و پاهای کودک

-         ادم ریوی: جمع شدن غیر طبیعی مایعات در ریه که منجر به تنگی نفس می شود.

-         شوک: بدن به مقدار کافی خون ندارد و می تواند چندین عضو را خراب کند.

پیشگیری از بیماری فلج اطفال

تنها راه پیشگیری از بیماری فلج اطفال انجام واکسن به موقع است، چون واکسن تا 90 درصد جلوی ابتلا به این بیماری را می گیرد.

موسسه پرستاری مهرگان

پرستار بیمار