اختلالات روانی چیست؟

هر نوع اختلال در عملكردهاى هیجانى، تحصیلى و اجتماعى فرد را، اختلالات روانى می ‌گویند. آمارهاى پراكنده ‌اى در این مورد وجود دارد، اما تحقیقاتی كه در این زمینه انجام شده است، نشان مى‌ دهد كه حدود 20 درصد از كودكان و نوجوانان زیر 18 سال ایرانی به نوعى از این اختلالات روانى رنج مى ‌برند.

شایع‌ ترین اختلالات روانى در میان كودكان و نوجوانان

در سنین پیش‌دبستانى به طور معمول اختلالات روانى مربوط به اختلالات فیزیولوژى (نحوه کارکرد اندام ‌های بدن) است، مثلاً اختلال در خواب و غذا كه این مسئله به این دلیل پیش مى ‌آید كه هنوز ریتم‌ هاى (هنجارها) فیزیولوژیك در كودك كامل نشده است. در این سنین همچنین كودك دچار اضطراب می‌ شود كه این اضطراب ‌ها ناشى از جدایى از والدین (پدر و مادر) است.

البته در دوران پیش ‌دبستانى انواع و اقسام اختلالات ناقص رشد یا اوتیسم هم بسیار شایع است. در سنین دبستان شایع ‌ترین اختلال در كودكان، اختلال بیش‌فعالى و سوء تغذیه است.

نتیجه مطالعات نشان مى ‌دهد كه 10 درصد كودكان بیش ‌فعالى دارند، یعنى به طور متوسط در هر كلاس درس 4 تا 5 نفر از دانش‌ آموزان به اختلال بیش ‌فعالى مبتلا هستند. در دوران نوجوانى یا پس از دبستان، انواع اختلالات ارتباطى، پرخاشگرى و افسردگى وجود دارد.

اولین نشانه ‌های اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان

1- بیشتر شدن اضطراب به مرور زمان:

در این دوران کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی ممکن است، دوران خوبی نداشته باشند و اگر این حالت را در کودکان مشاهده کردید، می ‌تواند نگران ‌کننده باشد .

به عنوان مثال کودکی که مبتلا به اختلالات روانی بود، یک دختر مضطرب بود. او هر روز صبح پس از بیدار شدن نگران بود که نتواند به موقع به ایستگاه اتوبوس برسد حتی اگر یک بار هم در طول سال دیر به ایستگاه نرسیده باشد. و هر روز بعدازظهر، از دیر رسیدن به غذاخوری و یا دیر رسیدن به کلاس علوم مضطرب می ‌شد و...

2- خشمگین بودن:

کودکان و نوجوانان نیز مانند بزرگسالان به شدت تحت تإثیر قرار می‌ گیرند. در بیشتر موارد، خشمگینی کودکان می‌ تواند در مدرسه و یا زمان‌ هایی که تحت فشار قرار می‌ گیرند از خود بروز می ‌دهند .

کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی اغلب بهانه‌ هایی برای نرفتن به مدرسه یا درس نخواندن می ‌گیرند. همچنین آنها به دلیل سردرد، دل درد و یا سایر مشکلات بدن ممکن است خشمگین و عصبی شوند.

کودکانی مبتلا به اختلالات روانی هستند، ممکن است دوست یا هم‌کلاسی‌ هایشان را مورد آزار و اذیت قرار دهند و بنابراین باید مراقب این موضوع باشید و همین موضوع (قلدری) نشان ‌دهنده مشکل اختلال روانی در کودکان است.

3- افسردگی

بر اساس آمار سازمان بهداشت روانی از هر 5 کودک مبتلا به اختلالات روانی، یک کودک افسرده است که حدوداً 8 درصد از کودکان مبتلا به اختلالات روانی، افسرده نیز هستند.

4- کودکان و نوجوانان عملکرد موفقی ندارند:

مطالعات و تحقیقات در این زمینه نشان می ‌دهد که ممکن است 4 یا 5 نفر در هر کلاس مشکلات جدی روانی داشته باشند و از آن رنج می ‌برند .

اختلالات روحی و روانی همیشه تأثیر منفی بر عملکرد دارد و این نوع عملکرد می‌ تواند در سطح فردی و اجتماعی گشترش یابد و تأثیر منفی روی آنها بگذارد .

مسائل علمی ناشی از بیماری روانی کودکان و نوجوانان عبارتند از:

* عقب ماندگی

* نداشتن اعتماد به نفس

* دشواری تمرکز

* عملکرد ضعیف در خواندن، نوشتن و دروسی مانند ریاضی

* عدم انضباط

5- اعتیاد به مواد مخدر در نوجوانان مبتلا به مشکلات روانی

تحقیقات نشان می ‌دهد، رابطه مستقیمی بین اختلالات روانی و مصرف مواد مخدر وجود دارد. استفاده از مواد مخدر و ترکیب آنها با هم، می ‌توانند باعث ایجاد مشکل سلامت روان شوند که استفاده نامطلوب و بیش از حد آنها می ‌تواند باعث مرگ در نوجوانان گردد.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد: در سراسر جهان حدود 10 الی 20 درصد از کودکان و نوجوانان دچار اختلالات روانی هستند، نیمی از بیماری ‌ها در کودکان از سنین 14 سالگی شروع می‌ شوند که اگر درمان نشوند، می ‌توانند در بدن کودکان گسترش یابند و مانع پیشرفت آنها باشد.

اختلال سلامت روانی می ‌تواند یکی از وحشتناک ‌ترین مشکلات در این سنین باشد که به دلیل آن زندگی هر سخت می ‌شود. همچنین کودکان از آگاهی کمتری نسبت به اطرافشان برخوردارند و بدن آنها توانایی کمتری برای مقابله با این بیماری را دارد و زندگی برای آنها دشوارتر می ‌شود.

كودكان و نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی و رفتارى در چه خانواده‌هایى رشد مى ‌كنند؟

محققان عقیده دارند كه بیشتر كودكان مبتلا به اختلالات رفتارى در خانواده‌ هاى سركوبگر بزرگ شده‌اند. فرآیند این خانواده‌ ها بدین صورت است كه والدین (پدر و مادر) و فرزندان براى كنترل یكدیگر از رفتارهاى منفى استفاده مى ‌كنند و در واقع پدر و مادر توانایى لازم براى هدایت فرزندانشان را ندارند. در چنین خانواده ‌اى، والدین هیچ ملاحظه و پروایى از فرمان دادن، فریاد زدن، سرزنش و تنبیه كردن فرزندان ندارند. فرزندان هم به همین ترتیب عمل مى ‌كنند تا بتوانند والدینشان را كنترل كنند. به طور معمول هر دو طرف تسلیم یكدیگر مى ‌شوند و این باعث تقویت رفتار در هر دو طرف مى ‌شود.

موسسه پرستاری مهرگان

پرستار بیمار