علت صافی پشت سر نوزاد چیست؟ و چگونه می توان پیشگیری کرد؟ (بخش اول)

گذاشتن نوزادان در وسایلی که در طی روز پشت به آن می خوابند مثل کالسکه مشکلات صافی سر نوزاد را تشدید می نماید.

پیشگیری و درمان صافی سر نوزاد

نوزادان با سری نرم متولد می شوند برای اینکه مغز بتواند رشد کافی داشته باشد، به همین دلیل ساده سر آنها خیلی راحت شکل می گیرد. عبور از کانال رحم هنگام متولد شدن می تواند باعث شود سر نوزاد تیز یا بیش از حد دراز شود و طی چند روز تا چند هفته شکل و قالبی عجیب پیدا کند، در نتیجه این اتفاق برای جمجمه نوزاد طبیعی به نظر می رسد. ولی در صورتی که نوزاد در یک سطح سفت و مسطح بخوابد یا به یک طرف یا به پشت بخوابد، می تواند باعث شود سری صاف پیدا کند، طوری که والدین را نگران کند. این حالت که به آن سندروم سر صاف یا پلاژیوسفالی موضعی هم گفته می شود اغلب به دلیل وضعیت خواب نوزاد یا وجود مشکلی در عضلات گردن ایجاد می شود. این مشکل آسیبی به مغز وارد نمی کند ولی بهتر است بدانید که در صورت مشاهده چنین سندرومی چه اقدامی باید انجام دهید.

چرا سر صاف می شود؟

از علت های شایع صافی سر نوزاد وضعیت خواب است. از آنجا که نوزادان ساعات زیادی را به پشت می خوابند، سر در یک نقطه صاف می شود. قرار دادن نوزادان در وسایلی که در طول روز پشت به آنها می خوابند مانند صندلی ماشین، کالسکه و... این مشکل را تشدید می کند. نوزادان نارس بیشتر مستعد سر صاف هستند چون جمجمه نرم تری نسبت به نوزادان ترم دارند. آنها زمان زیادی را به پشت می خوابند بدون آنکه جابه جا شوند یا بلندشان کنند چون باید در دستگاه باشند یا وسایل پزشکی به آنها متصل است و باید در بخش مراقبت های ویژه نوزادان باشند.

 نکته جالب اینجاست که در صورتی که لگن مادر در زمان بارداری به جمجمه کودک فشار بیاورد یا مادر دوقلو باردار باشد، نوزاد امکان دارد پیش از تولد کم کم دچار صافی سر شود. در واقع بسیاری از نوزادانی که از زایمان های چندقلویی به دنیا می آیند سر صافی دارند. تنگ بودن رحم مادر هم می تواند به سر صاف منجر شود. نوزادان تورتیکولی یا نوزادانی که گردن کج دارند، به دلیل سختی عضلات در یک طرف گردن، به سختی می چرخند و در نتیجه سرشان را به سختی می چرخانند و در وضعیت درازکش سر را به یک طرف متمایل می کنند و همین منجر به سر صاف می شود. به این ترتیب بسیاری از نوزادانی که سندروم سرصاف دارند، ممکن است دچار تورتیکولی هم شوند چون به سختی می توانند سرشان را برگردانند.

از کجا بفهمید سر نوزاد صاف است؟

به طور معمول سندروم سر مسطح برای والدین و پرستار نوزاد قابل تشخیص است. معمولاً پشت سر کودک یا همان استخوان پس سر در یک طرف تخت است و اغلب در همان سمت موی کمتری هم می روید. اگر شخصی به سر نوزاد نگاه کند، ممکن است گوش در سمت مسطح کمی به جلو آمده باشد. در موارد شدیدتر ممکن است سر در طرف مقابل سمت مسطح، برآمده شود و پیشانی نیز ناهمواری پیدا کند. اگر علت تورتیکولی باشد گردن، فک و صورت هم ممکن است دچار ناهمواری شوند.

شاید مشکل چیز دیگری باشد

به طور معمول پزشکان به سادگی سندروم سرصاف را تشخیص می دهند. برای بررسی تورتیکولی یا کجی گردن احتمال دارد پزشک حرکات سر و گردن نوزاد را بررسی کند و آزمایش، رادیوگرافی و سی تی اسکن تجویز کند. پزشک اغلب چندین بار نوزاد را معاینه می کند تا چگونگی تغییرات سر را بررسی کند. در صورتی که با جابه جایی موقعیت خواب، وضعیت صافی سر کودک بهبود پیدا کند مشکل احتمالا سندروم سرصاف است. ولی در صورتی که این اتفاق نیفتد، ممکن است دلایل دیگری وجود داشته باشد. مانند کرانیوسینوستوزیس یا جوش خوردن و اتصال زودتر از موعد درزهای جمجمه که یک بیماری مادرزادی است. رشد مغز در این شرایط محدود شده و باعث تغییر شکل جمجمه می شود. کودکان مبتلا به این بیماری نیاز به درمان برای رفع مشکل دارند. اگر پزشک به کرانیوسینوستوزیس یا وضعیت های دیگر مشکوک باشد کودک باید نزد جراح مغز و اعصاب و جراح پلاستیک سر و صورت برود تا آزمایش های تخصصی برای او انجام شود.

پرستار نوزاد

پرستار بیمار